Як працягнуць працу па спецыяльнасці пасля вымушанага пераезду — размаўляем пра працэдуру прызнання кваліфікацыі ў Літве. Каму неабходная такая працэдура і што такое рэгуляваная прафесія? Якія паслабленні прадугледжаны для ўцекачоў пры прызнанні акадэмічнай кваліфікацыі? Чым адрозніваецца прызнанне прафесійнай кваліфікацыі ад акадэмічнай? Дзе атрымаць кансультацыю ў залежнасці ад спецыяльнасці?
А напрыканцы я раскажу, чым скончыўся мой суд па справе аб адмове ў атрыманні прытулку.
Прызнанне патрэбна для таго, каб літоўскія ўстановы маглі афіцыйна пацвердзіць, што ваш дыплом і прафесійны досвед адпавядаюць мясцовым патрабаванням. Гэта асабліва важна для тых, хто апынуўся ў сітуацыі вымушанай міграцыі.
Працэдура складаецца з акадэмічнага і прафесійнага прызнання.
Што такое рэгуляваныя прафесіі?
Рэгуляваная прафесія — гэта такая, для якой на заканадаўчым узроўні ўсталяваныя спецыяльныя патрабаванні. Агулам у Літве існуе 44 такія прафесіі.
Спіс прафесій і ўстаноў, да якіх яны датычыцца, вы знойдзеце тут.
Калі ваша прафесія не з’яўляецца рэгуляванай, усё будзе вырашацца непасрэдна з працадаўцам — праз сумоўі, тэсты і іншыя формы ацэнкі.
Што такое акадэмічнае прызнанне?
Акадэмічнае прызнанне — гэта вызначэнне таго, ці адпавядае ваш дакумент аб адукацыі адпаведнаму дакументу, які існуе ў Літве.
Што можна прызнаць?
- Агульную адукацыю;
- Прафесійную адукацыю;
- Вышэйшую адукацыю.
Чаго прызнаць НЕЛЬГА:
- частковае навучанне;
- навуковыя ступені.
Куды звяртацца?
Уся працэдура адбываецца праз электронную платформу EPE: https://epe.skvc.lt/
Якія дакументы спатрэбяцца?
- Анлайн-заяўка на платформе EPE.
- Дыплом або атэстат.
- Дадатак да дыплома — гэта дакумент, у якім апісаная навучальная праграма: прадметы, гадзіны, адзнакі, памер праграмы.
Для школьнага атэстата могуць быць таксама дадатковыя патрабаванні.
- Папярэднія дакументы аб адукацыі — напрыклад, калі вы падаеце заяўку на прызнанне магістарскай ступені, неабходны таксама дыплом бакалаўра.
- Дакумент, які пацвярджае асобу.
- Дакумент пра змену прозвішча або імя, калі такая змена была — напрыклад, пасведчанне аб шлюбе.
- Падстава для падачы заяўкі — акадэмічнае прызнанне ажыццяўляецца Цэнтрам ацэнкі якасці вышэйшай адукацыі, калі:
- вы з’яўляецеся грамадзянінам дзяржавы-члена ЕЗ, дзяржавы ЕЭЗ або членам іх сям’і;
- вы — замежнік літоўскага паходжання;
- вы — асоба, што шукае прытулку;
- у вас ёсць від на жыхарства (ВНЖ) або пастаянны від на жыхарства (ПМЖ) у Літве.
У іншых выпадках неабходна звяртацца непасрэдна:
- у навучальную ўстанову (калі вы жадаеце навучацца);
- да працадаўцы (калі жадаеце працаваць);
- ва ўстанову, якая ажыццяўляе прызнанне рэгуляванай прафесіі (калі вы жадаеце займацца рэгуляванай прафесійнай дзейнасцю).
Асаблівасці падачы дакументаў
- Дакументы павінны быць якасна адсканіраваныя ў колеры з арыгіналаў і даданыя праз сістэму EPE.
- Патрэбны пераклад на літоўскую або ангельскую мову, калі дакументы не на рускай, беларускай, украінскай, польскай або ангельскай мовах. Пераклад павінен быць афіцыйны падшыты да копіі дакумента і завераны подпісам перакладчыка і пячаткай бюро.
- Калі вашы дакументы не з ЕЗ, ЕЭЗ, ЗША, Расіі, Беларусі, Малдовы або Украіны, можа спатрэбіцца апастыль (Apostille).
Колькі гэта займае па часе?
1 месяц, АЛЕ! калі спатрэбяцца дадатковыя дакументы, даецца 3 месяцы на выпраўленне недахопаў.
Інфармацыя для ўцекачоў
Што рабіць, калі вы не можаце прадставіць поўны пакет дакументаў аб адукацыі?
- Як і раней, запоўніце заяўку праз EPE.
- Далучыце хаця б частковыя дакументы.
- Далучыце тлумачэнне, чаму вы не можаце падаць астатнія.
- Калі маеце, далучыце Еўрапейскі пашпарт кваліфікацый для ўцекачоў.
Праверка можа займаць каля 3 месяцаў.
Што ў выніку?
Вынік прызнання — гэта афіцыйны электронны дакумент, падпісаны электронным подпісам. Папяровыя версіі не выдаюцца.
Што такое прафесійнае прызнанне?
Для грамадзян трэціх краін працэдура адрозніваецца. Улічваюцца два аспекты:
- працягласць навучальнага курса, навучальныя дысцыпліны, адпаведна — колькасць вучэбных крэдытаў або гадзін;
- прафесійны досвед.
Магчымыя вырашэнні:
- Кваліфікацыя прызнаецца.
- Прызначаецца кампенсацыйная мера — калі ёсць нязначныя адрозненні з літоўскімі стандартамі.
- Праходжанне кваліфікацыйнага іспыту.
- Праходжанне перыяду прафесійнай адаптацыі.
- Кваліфікацыя не прызнаецца — калі працягласць навучання карацейшая больш чым на год і ахоплівае менш за 2/3 навучальнай праграмы, неабходнай у Літве, або калі ў вас адсутнічае неабходны прафесійны досвед.
Разгляд звычайна займае каля 3 месяцаў, АЛЕ! тэрмін можа быць прыпынены, калі будзе нечага не хапаць.
Для некаторых прафесій патрабуецца даволі высокі ўзровень валодання літоўскай мовай. Які менавіта ўзровень — вырашаюць ужо адпаведныя ўстановы.
Прафесіі, для якіх не патрабуецца прызнанне кваліфікацыі, а толькі прысваенне нумару штампа, калі яны адпавядаюць пэўным патрабаванням:
- Памочнікі медсясцёр
- Памочнікі стаматолага
- Клінічныя лагапеды
- Медычныя фізікі
- Эмбрыёлагі
- Арт-тэрапеўты
- Артапедычныя тэхнолагі
- Памочнікі эргатэрапеўта
- Памочнікі фізіятэрапеўта
- Спецыялісты ў галіне медыцыны ладу жыцця
Куды звяртацца?
- Сервіс акрэдытацыі медыцынскай дзейнасці
альбо
- Рэестр ліцэнзій на медычную і фармацэўтычную практыку (LICREG).
Дык што ж вырашыў Вярхоўны адміністрацыйны суд у маёй справе?
Я спадзяюся, што вы знайшлі адказы на свае пытанні, слухаючы не толькі гэты эпізод, але і ўвесь падкаст «Лёгка сказаць». Падчас яго стварэння я імкнулася сабраць і перадаць вам найбольш карысную інфармацыю, якая датычыцца розных сфер жыцця ўцекачоў і тых, хто шукае прытулку ў Літве. Сёння вытворчасць падкаста прыпыняецца, бо мне прадпісана пакінуць тэрыторыю Літвы.
Так павінна была гучаць заключная частка гэтага эпізоду. Прычына, магчыма, вам ужо вядомая з артыкула «Белсата». Аднак 30 красавіка Вярхоўны адміністрацыйны суд Літвы прыняў рашэнне скасаваць рашэнне Міграцыйнага дэпартамента. Адмова ў прытулку анулявана, і цяпер хадайніцтва павінна быць разгледжана нанова.
Што ж утрымліваецца ў самім рашэнні? Я працытую найбольш істотныя высновы (поўныя цытаты — паслухайце ў самім эпізодзе падкаста).
- Не быў ацэнены перспектыўны рызык пераследу і няправільна ахарактарызаваныя адпаведныя абставіны ў кантэксце магчымасці прадастаўлення статусу ўцекача.
- Не была дадзена належная ацэнка палітычным поглядам заяўніцы і ступені іх выяўлення з улікам сітуацыі ў Беларусі, дзе пратэст і нязгода з рэжымам успрымаюцца як пагроза.
- Не была ўлічана практыка ідэнтыфікацыі ўдзельнікаў пратэстаў праз відэазапісы і сістэмы распазнавання асоб.
- Ігнаравалася інфармацыя пра пераслед студэнтаў і прафсаюзных актывістаў, хоць заяўніца адзначала, што падвяргалася такому пераследу.
- Наяўнасць у спісе Інтэрпола або ў спісе «экстрэмістаў» не з’яўляецца абавязковай умовай для палітычна матываванага пераследу.
- Доказам павінна быць дадзена ацэнка ў сукупнасці — чаго ў дадзенай справе не было зроблена належным чынам.
- Рашэнне абавязаць заяўніцу добраахвотна пакінуць тэрыторыю Літоўскай Рэспублікі і з’ехаць у Сакартвела, а не ў краіну паходжання, выклікае сумневы ў тым, ці сапраўды адказчык лічыў, што ёй не пагражае небяспека пераследу ў краіне паходжання.
Усяго на працэс абскарджвання з моманту першага рашэння спатрэбілася 7,5 месяцы. Гэтая сітуацыя вяртае нас да пятага эпізода подкаста, дзе мы гаварылі пра тое, наколькі важна абараняць сваё права на абарону — нават да Апеляцыйнага суда.
Увогуле, «Лёгка сказаць» быў маёй спробай хаця б часткова запоўніць інфармацыйны вакуум, у якім апынаюцца ўцекачы і тыя, хто шукае прытулку. І калі хаця б адзін чалавек дзякуючы гэтым выпускам знайшоў адказ ці здолеў праблему — значыць, усё гэта было не дарма.
Для тых, хто жадае прыняць удзел у падкасце «Лёгка сказаць» у якасці госця альбо запытаць нас, мы прапануем ананімна запоўніць форму зваротнай сувязі: https://forms.office.com/r/R6zVM97JfP
Калі Вы жадаеце прыняць удзел у запісы, гэта магчыма для тых, хто знаходзіцца ў Вільні, з-за таго што мы запісваем падкаст тут. Калі Вы не з Вільні, але хацелі б падзяліцца сваёй гісторыяй, мы можам пераказаць яе ў падкасце за Вас. У такім выпадку націсніце «Ёсць пытанне/прапанова або жадаеце паведаміць інфармацыю» у другім пытанні формы і распавядзіце Вашую гісторыю як мага больш падрабязней, каб гэта дапамагло іншым уцекачам ці просьбітам прытулку, якія сутыкнуліся з аналагічнай праблемай і яшчэ не вырашылі яе.
Калі вы жадаеце з намі звязацца, але баіцеся выкарыстоўваць каментары, прапануем напісаць нам на e-mail. Пасля гэтага дастаткова будзе выдаліць свой ліст з папкі «Адпраўленыя».
Наш адрас: help@belarus.fm
